مجلس پنجم

عجیب بود رابطه ی میان این پدر و پسر . من گمان نمی کنم در تمام عالم ، میان یک پدر و پسر اینهمه عاطفه ، اینهمه تعلق ، اینهمه عشق ، اینهمه انس و اینهمه ارادت حاکم باشد. من همیشه مبهوت این رابطه ام.
گاهی احساس می کردم که رابطه حسین با علی اکبر فقط رابطه ی یک پدر و پسر نیست. رابطه ی یک باغبان با زیباترین گل آفرینش است. رابطه ی عاشق و معشوق است. رابطه ی دو انیس و همدل ِ جدایی ناپذیر است. احساس می کردم رابطه ی علی اکبر با حسین فقط رابطه یک پسر با پدر نیست. رابطه ی ماموم و امام است. رابطه مرید و مراد است. رابطه عاشق و معشوق است. رابطه ی مُحِب و محبوب است و اگر کفر نبود ف می گفتم رابطه ی عابد و معبود است. نه ... چگونه می توانم با این زبان الکن به شرح رابطه ی میان این دو اسم اعظم بپردازم؟ بارها در کوچه پس کوچه های این رابطه ، گیج و منگ و گم می شدم. می ماندم که کدامیک از این دو مرادند و کدامیک مرید؟ مراد حسین است یا علی اکبر؟
اگر مراد حسین هست - که هست- پس این نگاه مریدانه ی او به قامت علی اکبر، به راه رفتن او ، به کردار او و حتی به لغزش مژگان او از کجا آمده است؟ و اگر محبوب ، علی اکبر است پس این بال گستردن و سرساییدن در آستان حسین چگونه است؟
با همه ی دوری ام از این وادی رسیدم به اینجا که بحث عاشق و معشوق در میان نیست. هر دو یکی است و آن یکی عشق است.
بگذار تا روشن تر برایت بگویم:
در میانه ی راه وقتی امام بر روی اسب به خوابی کوتاه فرو رفت و برخواست ، فرمود : « انالله و اناالیه راجعون و الحمدلله رب العالمین.»
سوار من بی تاب پرسید: « جان من به فداتا پدرجان ! چرا استرجاع فرمودید و چرا خدای را سپاس گفتید؟»
امام نگاهش را به نگاه علی اکبر دوخت و فرمود :« لحظه ای خواب مرا در ربود و سواری را دیدم که پیام مرگمان را با خود داشت. می گفت این قوم روانند و مرگ نیز در پی ایشان. دریافتم که حانمان بشارت رحیل می دهد.»
سوار من ، علی اکبر من ، مژگان سیاهش را فرو افکند . با نگاه به دستهای پدر بوسه زد و گفت:« پدرجان ! خدا هماره نگهبانتان باد! مگر نه ما برحقیم؟!»
پدر فرمود : « چرا پسرم ! قسم به آنکه جانمان در ید قدرت اوست ، و بازگشتمان به سوی او ، ما حقیقت محضیم.»
پسر عرضه داشت :« پس چه باک از مرگ ، پدرجان!»
از این کلامِ با صلابتِ پسر ، لبخندی شیرین بر لبهای پدر نشست. نه ؛ تمام صورت پدر خندید ، حتی چشمهایش و فرمود:« خداوند برترین پاداش پدر به فرزند را به تو عنایت کند ای روشنای چشم من !»
گریه نکن لیلا! آرام باش تا بگویم. این فقط یک رابطه از آنهمه ارتباط بود ، رابطه پدر با فرزند. اما چه پدری! و چه فرزندی ! پدری که خود در برترین نقطه هستی ایستاده است و با غرور و تحسین به پرواز فرزند در فراترین نقطه ی تعالی نگاه می کند.
پیوست حُربن یزید ریاحی به امام در آن برهوت حقیقت و غربت معنویت ، یک آیه بود در اثبات حقانیت اسلام . چرا که حُر برای جنگ آمده بود ، یا لااقل برای بستن راه بر امام. اما ارتباط امام را با پیامبر و مقام امام را در نزد خداوند و شان امام را در مسیر هدایت انکار نمی کرد.
هنوز در جبهه مقابل بود که به امام گفت:« نماز را به امامت شما می خوانیم.»
و امام به علی اکبر فرمود:« اذان بگو!»
چرا میان اینهمه قاری و موذن و نمازگزار ، علی اکبر اذان بگوید؟ چه رابطه ای بود میان او و علی اکبر در این اذان؟ چه حسی را طلب می کرد از اذان گفتن علی اکبر؟ من که این لحن و رابطه را هیچ نفهمیدم.
گفتم شاید امام می خواهد حضور رسول الله را تجدید کند؟ شاید امام می خواهد اعتلای هماره اسلام را در قامت علی اکبرش ببیند. شاید امام می خواهد این روشن ترین نشانه ی جدش را به رخ خلایق بکشد. شاید امام می خواهد آخرین اذان این دنیا را از زبان محبوب ترین عزیزش بشنود. شاید امام می خواهد....
من چی می فهمم ! من چگونه می توانم بفهمم که وقتی علی اکبر نگاه در نگاه پدر ، فریاد الله اکبر سر می دهد ، از چه حکایت می کند. من چگونه می توانم بفهمم که این دو با نگاه از هم چه می ستانند و به هم چه می دهند.
اما ... اما کاش بودی به وقت لباس رزم پوشاندن علی.
داماد را این طور به حجله نمی فرستند که امام علی اکبر را مهیای میدان می کرد. با چه وسواسی هدیه اش را برای خدا آذین می بست.
صحابی همه رفته بودند. یک به یک آمده بودند ، اذن جهاد گرفته بودند و رفته بودند. امام ، خود مهیای میدان شده بود ، اهل بیت و بنی هاشم ، پروانه وار گردش حلقه زدنه بودند و هریک به لحن و تعبیر و بیانی ، جان خویش را سد راه او کرده بودند و او را از رفتن بازداشته بودند. او اما نزدیکترین ، محبوبترین و دوست داشتنی ترین هدیه را برای این مرحله از معاشقه با خدا برگزیده بود. شاید اندیشیده بود که خوبترهایش را اول فدای معشوق کند.
شاید فکر کرده بود که تا وقتی پسر هست چرا برادرزاده؟ چرا خواهرزاده؟ تا وقتی هنوز حسین فرزند دارد ، چرا فرزند حسن؟ چرا فرزند عباس؟ چرا فرزند زینب؟
و شاید این کلام علی اکبر دلش را آتش زده بود که :« یا ابة لاابقانی الله بعدک طرفه عین.»
« پدرجان ! خدا پس از تو مرا به قدر چشم بر هم زدنی زنده نگذارد. پدرجان ! دنیای من آنی پس از تو دوام نیارد! چشمهای من ، جهان پس از تو نبیند.»
در اینجا باز من رابطه ی میان این دو را گم کردم. کلام قربانی را پسر به پدر می گفت ، اما نگاه طواف آمیز را پدر به پسر می کرد. علی اکبر بوسه لبهایش را به دست پدر می سپرد و حسین اما سرتاپای پسر را با نگاه غرق بوسه می کرد.
اهل خیام که فهمیدند علی اکبر ، پروانه رفتن گرفته است ، ناگهان در هم شکستند و فرو ریختند. کاش می بودی لیلا! اما ... اما نه ... چه خوب شد که نبودی لیلا! تو کجا زَهره ی به میدان فرستادن پسر داشتی؟ پسر... چه می گویم علی اکبر! انگار کن جوانهای عالم را در یک جوان متجلی کرده باشند. انگار کن زیبایی و عطر تمامی گلها را به یک گل بخشیده باشند. انگار کن تمامی سروهای عالم را به تمامی لاله های جهان پیوند زده باشند. انگار کن خدا در یک قامت ، قیامت کرده باشد. چه خوب شد که نبودی لیلا در این لحظات جانسوز وداع.
سکینه آمده بود و دستهایش را دور کمر برادر حلقه کرده بود. رقیه گرد کفشهای برادر را می سترد. عباس ؛ عباس انگار قرآن پیدا کرده بود. علی را نواش نمی کرد ، ستایش می کرد. علی را نمی بوسید، می پرستید. جانش را سر دست گرفته بود و پروانه وار گرد او می گشت. من گفتم هم الان است که عباس بر علی اکبر سجده کند. چه دنیایی بود میان اینها.
چه خوب شد که نبودی لیلا! کدام جان می توانست در مقابل این مناسبات عاشقانه دوام بیاورد؟ بگذار از زینب چیزی نگویم . یاد او تمام رگهای مرا به آتش می کشد.
تو می خواستی کربلا باشی که چه کنی؟ که برای علی اکبر مادری کنی؟ که زبان بگیری؟ گریبان چاک دهی؟ که سینه بکوبی؟ که صورت بخراشی؟ که وقت رفتن از مهر مادری سرشارش کنی؟ که قدمهایش را به اشک چشم بشویی؟ ... ببین لیلا! تو می خواستی چه کنی که زینب برای این دسته گل نکرد؟ به اشک چشم تمامی مادران سوگند که تو هم اگر در کربلا بودی باز همه می گفتند ، مادر این جوان زینب است. اما بگویم؟ ... بگذار بگویم لیلا! جانم فدای عظمت زینب . با گفتن این کلام قرار است جانم آتش بگیرد ، گیرد.
در کربلا می گفتند که آیا این دو نوجوان ، این عون و محمد ، خواهرزاده های حسین ، مادر ندارند؟ چرا هیچ زنی مشایعتشان نمی کند؟ چرا هیچ مادری صورت نمی خراشد؟ چرا هیچ زنی زمین را با ناخنهایش نمی کند؟ چرا هیچ زنی شیون و هلهله نمی کند؟ خاک زمین را به آسمان نمی پاشد؟ چرا حسین تنها مشایعت کننده ی این دو نوجوان است؟ فقط همین قدر بگویم که زینب با علی اکبر کاری کرد که حسین پا به میان گذاشت و میان این دو آغوش مفارقت انداخت. پیش از این هرگاه زنان و دختران خیام بی تابی می کردند ، امام ، علی اکبر را به تسلی وآرامش می فرستاد ، اما اکنون خودِ تسلی و آرامش بود که از میان می رفت. اکنون که را به تسلای که می فرستاد؟ با دست و دل مجروح ، کدام مرهم بر زخم که می گذاشت؟
زینب و دیگر دختران و زنان حرم ، مانع بودند برای به میدان رفتن علی. یکی کمربندش را گرفته بود ، یکی به ردایش آویخته بود ، یکی دست در گردنش انداخته بود ، یکی پاهایش را در بغل گرفته بود و او با اینهمه بند عاطفه بر دست و پا و ردا و گردن و کمر و شانه و دل ، چگونه می توانست راهی میدان شود؟!
این بود که حسین ، کار را با یک کلام یکسره کرد و اب پاکی را بر دستهای لرزان زینب و دیگران ریخت:
- رهایش کنید عزیزانم ! که او آمیخته به خدا شده است ، به مقام فنا رسیده است و به امتزاج با پروردگار خویش در آمده است. از هم الان اون را کشته عشق خدا ببینید. او را پرپر شده ، به خون آغشته ، زخم بر بدن نشسته و به معبود پیوسته بدانید. او این را گفت و دستهای لرزان دختران و زنان فرو افتاد و صیهه زینب به اسمان رفت و دلها شکسته بد و رویها خراشیده شد و مویها پریشان شد و چشمها گریان و جانها آشفته و نگاهها حیران.
اما نمی دانم که وقتی او لباس رزم بر تن علی می کرد، هم توانسته بود دست دل از او بشوید و او را رفته و رها شده و به حق پیوسته ببیند؟ اگر چنین بود پس چرا وقتی او کمربند « ادیم » به یادگار مانده از پیامبر را بر کمر فرزند ، محکم می کرد به وضوح کمر خودش انحنا بر می داشت؟ اگر چنین بود پس چرا وقتی او مغز فولادی را بر سر او می نهاد و محاسن و گیسوان او را مرتب می کرد ، محاسن و گیسوان خودش آشکارا به سپیدی می نشست؟ اگر چنین بود پس چرا وقتی او شمشیر مصری را بر اندام استوار پسر حمایل می کرد ، چهار ستون بدنش می لرزید؟ اگر چنین بود ، پس چرا وقتی او رکاب گرفت برای پسر و پسر دست بر شانه ی او گذاش برای سوار شدن بر من ، چرا پاهای حسین تاب نیاورد ؟ چرا زانوهایش خم شد و چرا از من کمک گرفت برای ایستادن؟
این چه رابطه ای بود میان این دو که به هم توان می بخشیدند و از هم توان می زدودند؟
این چه رابطه ای بود میان این دو که دل به هم می دادند و از هم دل می ربودند؟
این چه رابطه ای بود میان این دو که با نگاه ، جان هم را به آتش می کشیدند و با نگاه بر جان هم مرهم می نهادند؟ نمی دانم !شاید هم قصه همان بود که حسین گفته بود. شاید هم حسین به واقع دست از او شسته بود.
من آنجا ایستاده بودم . پدر به علی اکبر گفت:« پیش رویم ، مقابل چشمانم راه برو!» و او راه رفت. چه می گویم؟ راه نرفت. ماه را دیده ای که در آسمان چگونه راه می رود؟ چطور بگویم؟ طاووس خیلی کم دارد. اصلاً گمان کن که سرو ، پای راه رفتن داشته باشد! نه ، پای راه رفتن نه ، قصد خرامیدن داشته باشد... و حسین سر به آسمان بلند کرد و گفت : « شاهد باش خدای من ! جوانی را به میدان می فرستم که شبیه ترین خلق به پیامبر توست در صورت ، در سیرت ، در کردار و در گفتار و حتی در گامهای رفتار. تو شاهدی خدای من که ما هر بار برای پیامبر دلتنگ می شدیم ، هر بار دلمان سرشار از مهر پیامبر می شد ، هربار جای خالی پیامبر جانمان را به لب می رساند ، هر بار آتش عشق پیامبر، خرمن دلمان را به آتش می کشید، به او نگاه می کردیم. به این جوان که اکنون پیش روی تو راه می رود و در بستر نگاه تو راهی میدان می شود.»
اما نه ، گمان نمی کنم که حسین توانسته بود دست دل از او بشوید. دلیل محکم دارم برای این تعلق مستحکم . اما ... اما وقتی تو این طور بی تابی می کنی ، من چگونه می توانم حرف بزنم ؟ ببین لیلا ! اگر بی قراری کنی ، اگر آرام نگیری ، بقیه ی قصه را آنچنان از تو پنهان می کنم که حتی از چشمهایم هم کلامی نتوانی بخوانی . آرام باش لیلا! من هنوز از رابطه ی میان این دو محبوب چیزی به تو نگفته ام..